Σαν σήμερα, στις 18 Μαρτίου 1871, ξεσπάει ένα από τα πιο εμβληματικά γεγονότα στην ιστορία των επαναστατικών κινημάτων, «Η Κομμούνα των Παρισίων». Οι Παριζιανοί-ες εργάτες-τριες και επαναστάτες-ριες,, μπροστά στην εξαθλίωση που τους είχε οδηγήσει η κυβέρνηση του Θιέρσου (Louis Adolphe Thiers), μετά την ταπεινωτική ήττα της Γαλλίας από την Πρωσία το 1870, εξεγείρονται με σκοπό να εγκαθιδρύσουν τη λαϊκή εξουσία.
Η «Κομμούνα» όμως δεν εκδηλώθηκε σε κενό τόπο και χρόνο. Το Παρίσι αποτελούσε ένα σημαντικό κέντρο ζυμώσεων των κομμουνιστικών και αναρχικών ιδεών της εποχής, και ξεχώριζε από την υπόλοιπη Γαλλία για την πολυπληθή του εργατική τάξη, που διεκδικούσε μαχητικά τα δικαιώματά. Το 1866 το Παρίσι αριθμούσε 1.799.980 κατοίκους, το 57% των οποίων εργαζόταν στη βιομηχανία.
Το βράδυ της 17ης Μαρτίου, μπροστά στον κίνδυνο μίας διαφαινόμενης εξέγερσης από τα δυσαρεστημένα πλήθη, ο Θιερσός διατάζει τα στρατεύματά του, να καταλάβουν τις στρατηγικές θέσεις της πόλης και τον αφοπλισμό των πιο ριζοσπαστικών της κομματιών. Η προσπάθειά του όμως αυτή αποτυγχάνει, μπροστά στην αντίσταση της εθνοφρουράς και των πολιτών, και οι στρατηγοί του στρατεύματος Λεκόντ και Τομά, συλλαμβάνονται και εκτελούνται δια τυφεκισμού.
Σημαντικό ρόλο στην επικράτηση της Κομμούνας και στο όραμα για μία ολοκληρωτική επανάσταση, έπαιξε το γυναικείο κομμάτι των κομμουνάρων. Για πολλούς ιστορικούς οι γυναίκες του Παρισιού υπήρξαν το πιο δραστήριο στοιχείο στις κινητοποιήσεις του λαού, στη μάχη με τον στρατό, στις συναντήσεις της γειτονιάς και στις διαδηλώσεις στους δρόμους. Μέσα από τις τάξεις τους, αναδύθηκαν και κάποιες εμβληματικές φυσιογνωμίες, όπως η Louise Michel, μία από τους λίγους ηγέτες που στάθηκαν μπροστά στα στρατιωτικά δικαστήρια, στη διάρκεια των δικών και η Elisabeth Dimitrieva, πρόεδρος των Eνώσεων Γυναικών και πιθανόν ο σύνδεσμος ανάμεσα στον Kαρλ Mαρξ και την Kομμούνα
Μετά την κατάληψη του Παρισιού, από τους-ις κομμουνάρους-ες στις 18 Μαρτίου, ο Θιερσός διαφέυγει στις Βερσαλλίες, και την κυβέρνηση αναλαμβάνει η Εθνοφρουρά, μέχρι και τις εκλογές που διεξάγονται στις 26 Μαρτίου, με την εντυπωσιακή συμμετοχή για την εποχή, του 50% των κατοίκων. Οι 92 δημοτικοί σύμβουλοι που εκλέγονται, προέρχονται από ένα ευρύ ιδεολογικό φάσμα: δημοκράτες και ριζοσπάστες αστοί, σοσιαλιστές, ανεξάρτητοι επαναστάτες, σοσιαλιστές, μαρξιστές και αναρχικοί. Πρόεδρος της Κομμούνας εξελέγη ο αναρχικός Λουί Μπλανκί, ο οποίος, όμως, είχε συλληφθεί στις 17 Μαρτίου από τις κυβερνητικές δυνάμεις, και παρά τις επανειλημμένες προσπάθειες των κομμουνάρων να τον απελευθερώσουν, αυτό δε γίνεται εφικτό.
Παρά τις σημαντικές μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν από τη διοίκηση των κομμουνάρων όπως την καθιέρωση της δωρεάν παιδείας, τον χωρισμό κράτους και εκκλησίας, την εργατική αυτοδιεύθυνση των εργοστασίων, αλλά και μέτρα φεμινιστικού χαρακτήρα, οι πιέσεις που δεχόταν από τον κυβερνητικό στρατό ανάγκασαν τους κομμουνάρους να αφιερωθούν στον αγώνα εναντίον των κυβερνητικών δυνάμεων.
Οι δυνάμεις του Θιερσού είχαν εν τω μεταξύ ενισχυθεί σημαντικά, συγκεντρώνοντας 200.000 άνδρες απέναντι στους-ις 60.000 μαχητές και μαχήτριες της Κομμούνας. Ο στρατός άρχισε τις επιχειρήσεις για την ανακατάληψη του Παρισιού στις 3 Απριλίου με την πολιορκία της πόλης. Στις 21 Μαΐου αρχίζει «Η Ματωμένη Εβδομάδα» («La semaine sanglante»), η αιματηρή καταστολή των κομμουνάρων από τον τακτικό στρατό που βρίσκονταν στις Βερσαλλίες, Τα ανάκτορα του Κεραμεικού, το Δημαρχείο και το Μέγαρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου τυλίχτηκαν στις φλόγες. Ο στρατός προέβη σε μαζικές σφαγές αμάχων και οι Κομμουνάροι απάντησαν με την εκτέλεση 52 επιφανών Παριζιάνων, τους οποίους κρατούσαν ως ομήρους. Ανάμεσά τους, ο αρχιεπίσκοπος της πόλης Ζορζ Νταρμπουά. Οι κυβερνητικές δυνάμεις επικράτησαν πλήρως στις 28 Μαΐου 1871. Κατά τη διάρκεια των συγκρούσεων 30.000 – 40.000 κομμουνάροι-ες σκοτώθηκαν, ενώ οι απώλειες για τους κυβερνητικούς ανήλθαν σε 1000 άνδρες. Μετά έπιασαν δουλειά τα στρατοδικεία, που εξέδωσαν 10.137 καταδικαστικές αποφάσεις: 93 σε θάνατο, 251 σε καταναγκαστικά έργα και 4586 σε εξορία στο υπερπόντιο νησί της Νέας Καληδονίας. Χιλιάδες, εξάλλου, από τους ηττημένους-ες αναγκάσθηκαν να αυτοεξορισθούν.
Η Κομμούνα, τάραξε τα νερά όμως μέχρι και στο νεοσύστατο κράτος της Ελλάδας, αναγκάζοντας τους αστούς βουλευτές της εποχής να την καταδικάσουν. Ο βουλευτής Λομβάρδος, στη συνεδρίαση της 22 Μαΐου, και ενώ ο γαλλικός στρατός σφάγιαζε τους κομμουνάρους στο Παρίσι, ανέφερε στην ομιλία του: «Μικρά και αδύνατος η Ελλάς αλλ’ υπέρ της ελευθερίας πάντοτε αγωνισθείσα και αγωνιζόμενη δεν ημπορεί παρά να υψώσει δυνατά την φωνήν της αγανακτήσεώς της εναντίον εκείνων οι οποίοι εν τη καταχρήσει του ονόματος της ελευθερίας, την ελευθερίαν εσχάτως εν Παρισίοις επολέμησαν. Η Ελλάς μικρά και αδύνατος έλαβε την πείραν ότι ουδέν πολεμιώτερον της ελευθερίας όσον η αταξία. Εάν δεν εξασφαλίζη τι την ελευθερίαν, την εξασφαλίζει ο σεβασμός των νόμων και των δικαιωμάτων εκάστου».
Από αναρχική σκοπιά, η Κομμούνα αντιπροσώπευσε μια αυθόρμητη εξέγερση της εργατικής τάξης, που έθεσε τα θεμέλια μιας νέας κοινωνίας βασισμένης στην άμεση δημοκρατία και την αλληλεγγύη. Παρότι η Κομμούνα δεν ήταν αμιγώς αναρχική, αναρχικές ιδέες όπως η αυτοδιεύθυνση, η κατάργηση του κρατισμού, η ομοσπονδιακή οργάνωση, και η αναδιανομή του πλούτου έπαιξαν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση των θεσμών και της πολιτικής της.
Παρά την τελική επικράτηση των κυβερνητικών δυνάμεων έναντι των κομμουνάρων, η Κομμούνα αποτέλεσε σημείο έμπνευσης για όλα τα επαναστατικά κινήματα, της εποχής, και αναρχικοί και κομμουνιστές στοχαστές της εποχής, όπως ο Μπακούνιν, Κροπότκιν αλλά και ο Μάρξ υποστήριξαν ότι η Κομμούνα δεν ήταν μια αποτυχία, αλλά μια πρόβα για την κοινωνική επανάσταση του μέλλοντος.
Η «Παρισινή Κομμούνα» όμως παραμένει μέχρι και σήμερα μια από τις σημαντικότερες εμπειρίες αυτοοργάνωσης και λαϊκής εξουσίας και συνεχίζει να εμπνέει τα παγκόσμια ελευθεριακά κινήματα
«Η Κομμούνα υπήρξε η πιο μεγάλη γιορτή της ανθρωπότητας.» — Λουίζ Μισέλ, αναρχική και κομμουνάρα.
Ζήτω η Παρισινή Κομμούνα! Ζήτω η Ελευθερία!
Αφίσες εκδηλώσεων και μνήμης για την «Κομμούνα των Παρισίων, 1871»
https://arxeio2147.espivblogs.net/archives/category/gegonota/parisini-kommoyna-1871
